18 lutego, 2025
Dlaczego w naszym ośrodku nie ma stajni?
Autor tekstu: Małgorzata Michałowska
Zamysł ten przyświeca nam od początku powstawania naszej konnej rodziny, kiedy to postanowiliśmy, że chcemy aby nasze stado żyło jak najbliżej natury w każdym tego słowa znaczeniu. Podstawą do stworzenia wybiegu w formie jaką aktualnie można u nas zaobserwować była koncepcja zwana Paddock Paradise. Jest to zarówno nazwa własna jak i pewna idea czy podejście do hodowli i pielęgnacji koni, która opiera się na zapewnieniu im jak najbardziej naturalnych warunków do życia i ruchu. Termin ten odnosi się również do specjalnie zaprojektowanej przestrzeni, która imituje środowisko naturalne koni, dając im możliwość poruszania się swobodnie, w sposób, który odpowiada ich instynktom i potrzebom fizycznym.
W praktyce jest to duży, ogrodzony obszar, który jest starannie przygotowany w taki sposób, aby promować aktywność fizyczną koni, ich interakcje społeczne i naturalne zachowania. Cała przestrzeń jest podzielona na różne strefy z różnymi rodzajami nawierzchni, wzniesieniami, przeszkodami, schronieniami naturalnymi i stworzonymi sztucznie (zadaszone wiaty), co zmusza zwierzęta do poruszania się i eksplorowania.
Naszym głównym celem było stworzenie przestrzeni, w której konie mogą realizować swoje potrzeby, a my jednocześnie możemy zadbać o ich zdrowie i dobrostan fizyczny oraz psychiczny. Jako, że są one zwierzętami społecznymi i w naturze tworzą skomplikowane struktury hierarchiczne, ważnym dla nas było umożliwienie im stałego kontaktu co sprzyja utrzymaniu i stabilizacji tej hierarchii. Dzięki temu, konie czują się bardziej pewnie i bezpiecznie, ponieważ każda jednostka ma jasno określoną rolę w stadzie, co redukuje stres związany z niepewnością społeczną.
Głównymi zaletami takiej formy utrzymania stada są między innymi:
- Ciągła interakcja – nasi podopieczni mają stałą możliwość do porozumiewania się między sobą w sposób, który jest dla nich naturalny i zgodny z ich instynktami. Mogą komunikować się, bawić, utrzymywać dystans czy rozwiązywać ewentualne konflikty w sposób mniej intensywny i nagły niż ma to miejsce w bardziej ograniczonych i zamkniętych przestrzeniach. Ma to ogromny wpływ na łatwość radzenia sobie ze stresem, czego skutkiem jest zmniejszenie ryzyka agresji i napięć w stadzie.
- Współpraca – stadne przemieszczanie się po terenie wzmacnia poczucie wspólnoty i zachęca do współpracy. W grupie zwierzęta te mają większą pewność, że są bezpieczne. Tego typu zachowania pomagają w rozwijaniu więzi między końmi oraz w utrzymywaniu ładu w stadzie.
- Aktywność fizyczna – dzięki przestrzeni i zróżnicowaniu terenu konie mają możliwość poruszania się na większe odległości, dzięki czemu wykonują więcej kroków w ciągu dnia. Tego typu dynamika wpływa pozytywnie na ich ogólną kondycję, zapobiega problemom zdrowotnym takim jak otyłość czy choroby stawów, a także pomaga w utrzymaniu dobrego stanu psychicznego. Dodatkowo zmienność nawierzchni (piasek, żwir, trawa, błoto itd.) wspiera zdrowie kopyt i poprawia motorykę i równowagę.
- Redukcja problemów behawioralnych – zamknięte i monotonne przestrzenie ograniczające interakcje oraz aktywność fizyczną mogą przyczynić się do podwyższenia stresu u koni, co z kolei prowadzić może do problemów behawioralnych, takich jak agresja, nadpobudliwość czy apatia. W przypadku otwartego wybiegu takie sytuacje są rzadsze ze względu na dostęp do terenu stymulującego naturalne instynkty.
No dobrze, a co z warunkami atmosferycznymi?
Konie przez tysiące lat ewolucji wykształciły odpowiednie mechanizmy, które ułatwiają im radzenie sobie z zmianami temperatury, wiatrem czy opadami deszczu i śniegu. Są zwierzętami bardzo dobrze przystosowanymi do życia w różnych warunkach klimatycznych. Ich warunki adaptacyjne sprawiają, że mogą przetrwać zarówno w gorących stepach jak i mroźnych tundrach. Jeżeli dziko żyjące stada są w stanie tego dokonać to dlaczego te „udomowione” miałyby nie dać rady? Posiadają one takie same zdolności termoregulacji pozwalającej dostosowanie się do zmieniających się pór roku. Ich sierść również pokryta jest warstwą ochronną, dzięki której nie nasiąka wodą, w okresie zimowym staje się gęstsza i dłuższa tworząc izolację od zimna, a w cieplejszych okresach zostaje zrzucona w celu pozbycia się nadmiaru futra. Wraz z zmianą temperatur konie zmieniają również sposób żywienia czy intensywność aktywności fizycznej – zimą jedzą więcej aby móc wytworzyć dodatkową tkankę tłuszczową, latem ograniczają ruch w najgorętszych porach dnia. Do dyspozycji mają również swoje grzywy i ogony osłaniające je przed wiatrem, pozostałych członków stada ustawiających się w grupie w celu zmniejszenia utraty ciepła.
Jak widać więc, natura i ewolucja wyposażyła te wspaniałe zwierzęta we wszystko co jest im niezbędne do przeżycia bez boksów i zamkniętych przestrzeni. Nam pozostaje jedynie odrobinę je wspomóc poprzez stworzenie zadaszeń, odpowiednie karmienie oraz regularną kontrolę stanu zdrowia.
